Schipdonkkanaal

Het kanaal met de vele namen: officieel luidt het ‘Afleidingskanaal van de Leie’, het wordt vaak benoemd met ‘Schipdonkkanaal’ of ‘Kanaal van Schipdonk’ en in de volksmond durft men nog wel eens te spreken over de ‘Stinker’. Die laatst naam verwijst naar het sterk vervuilde water in het kanaal als gevolg van het vlasroten in de Leie.

Net omwille van dat vervuilde water, werd er een sifon gebouwd om geen vuil water in het kanaal Gent-Brugge te laten stromen. Het ‘Goed van Schipdonck’ in de buurt van deze kruising zou het kanaal zijn naam gegeven hebben.

Bijnaam van het kanaal: de 'Stinker', wegens de vervuiling en als contrast met de 'Blinker', het Leopoldkanaal waar het de laatste kilometers parallel mee loopt. De vervuiling kwam door het vlasroten dat tot 1943 in de Leie plaatsvond.

Geschiedenis

Om overstromingen met het vervuilde water uit de Leie in Gent te vermijden, werd stroomopwaarts een nieuw kanaal gegraven. Het graven (1846-1860) van het Schipdonkkanaal was een van de eerste grote infrastructuurwerken in het jonge België. Door de vlasindustrie rond Kortrijk, en dan vooral het roten van het vlas in de Leie, was deze rivier zwaar vervuild geraakt. Om dit vervuilde water niet door Gent te laten stromen werd er stroomopwaarts van Gent een verbinding gegraven tussen de Leie en de Noordzee. Zo kreeg men ook meer controle over het waterniveau van de Leie en kon men overstromingen in Gent vermijden. Ook de functie als bijkomende waterweg was handig meegenomen.

Het graven en afwerken van het kanaal verliep tussen 1846 en 1860. Alleen al de bouw van de onderleider op de kruising van het kanaal met kanaal Gent-Brugge zou vier jaar in beslag nemen.

Tijdens beide wereldoorlogen speelde het kanaal een belangrijke rol met de Slag van Ronsele (oktober 1918) en de Leieslag (mei 1940) als voornaamste wapenfeiten in Lievegem.

Reservatiestrook

Sinds de jaren 1970 was er sprake om het Schipdonkkanaal bevaarbaar te maken voor binnenschepen. Daarvoor zou het kanaal moeten verbreden en daarom stonden sindsdien grote stukken grond rond het kanaal ingekleurd als ‘reservatiestrook’. Dit zorgde voor grote onzekerheid bij eigenaars en bewoners binnen die stroken.

Maar na 50 jaar komt hieraan een einde. De Vlaamse overheid maakt een uitvoeringsplan om de reservatiestroken voor de verbreding van het Schipdonkkanaal op te heffen en de onderliggende bestemmingen te corrigeren.

Jaagpaden

Over vrijwel de volledige loop van het Schipdonkkanaal kan er langs het kanaal gefietst worden. Het jaagpad op de rechteroever van het Schipdonkkanaal vanaf Deinze tot Merendree, en op de linkeroever van Zomergem tot Balgerhoeke (Eeklo), valt grotendeels samen met fietssnelweg F422. Enkel bij de kruising met het kanaal Gent-Brugge dient een kleine omweg gemaakt te worden.